روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل | تحولات فناوری، ژئوپلیتیک و پایداری

در دهه‌های اخیر، بازرگانی بین‌الملل شاهد تحولات بنیادینی بوده که ناشی از تغییرات فناوری، سیاست‌های اقتصادی و نگرش‌های اجتماعی است. این تغییرات نه تنها نحوه تولید و توزیع کالاها و خدمات را دگرگون کرده، بلکه نحوه تصمیم‌گیری مدیران و سازمان‌ها در سطح جهانی را نیز تحت تأثیر قرار داده است. روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل، نشان‌دهنده تمرکز فزاینده بر پایداری، امنیت و بهره‌وری زنجیره تأمین هستند و ضرورت تطبیق سریع شرکت‌ها با این تغییرات را برجسته می‌کنند.

یکی از محورهای اصلی روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل، تأکید بر محیط زیست، مسائل اجتماعی و حکمرانی (ESG) است که بر تمامی جنبه‌های تصمیم‌گیری بازرگانی بین‌الملل اثر می‌گذارد. همزمان، مفهوم دوست‌سپاری (Friend-shoring) و بازگرداندن بخشی از تولید به داخل کشور (Onshoring) به عنوان استراتژی‌های کاهش ریسک و افزایش پایداری زنجیره تأمین مورد توجه قرار گرفته‌اند. این تحولات در کنار افزایش نگرانی‌های امنیت سایبری و نیاز به تنوع‌بخشی به مکان‌های تولیدی، محیطی پیچیده و پویا برای فعالیت‌های تجاری جهانی ایجاد کرده‌اند.

فناوری‌های نوین، از جمله تحلیل داده‌های زمان واقعی، هوش مصنوعی و اتوماسیون، سرعت تصمیم‌گیری و انعطاف‌پذیری در زنجیره تأمین را به طور چشمگیری افزایش داده‌اند. شتاب سرمایه‌گذاری در فناوری و بازسازی زنجیره‌های تأمین خرده‌فروشی و توزیع، نشان‌دهنده اهمیت توانایی شرکت‌ها در انطباق با شرایط نوظهور و حفظ رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی است. در مجموع، روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل ترکیبی از پایداری، امنیت و نوآوری هستند که چشم‌انداز تجارت جهانی را بازتعریف می‌کنند.

روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل در سال 2025

روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل منعکس کننده ماهیت پویای بازرگانی بین‌الملل است که تحت تأثیر پیشرفت های تکنولوژیکی، تغییرات ژئوپلیتیکی و تغییر استراتژی های تجاری است. چشم انداز بازرگانی جهانی به طور مداوم در حال تغییر است و چندین روند کلیدی در حال تغییر شکل آن در دهه 2020 هستند. در اینجا برخی از روندهای اصلی وجود دارد که باید در نظر بگیرید:

تسریع پذیرش هوش مصنوعی و اتوماسیون در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

در سال ۲۰۲۵، پذیرش هوش مصنوعی (AI) و اتوماسیون به یک ضرورت استراتژیک در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل تبدیل شده است. شرکت‌ها به‌منظور بهبود بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و افزایش تاب‌آوری زنجیره‌های تأمین خود، به‌طور فزاینده‌ای به این فناوری‌ها روی آورده‌اند. بر اساس گزارش McKinsey، در سال ۲۰۲۵، ۸۹٪ از رهبران زنجیره تأمین در حال حرکت به سمت پذیرش هوش مصنوعی مولد هستند، در حالی که تنها ۱۶٪ در سال ۲۰۲۴ چنین رویکردی داشتند. این تغییرات نشان‌دهنده تحول سریع در نگرش‌ها و استراتژی‌های تجاری است.

بر اساس گزارش بیزینیس اینسایدر در سطح عملیاتی، شرکت‌ها از ابزارهای پیشرفته‌ای مانند مدل‌سازی پیش‌بینی، تجزیه‌وتحلیل داده‌های زمان واقعی و سیستم‌های هوشمند برای مدیریت ریسک‌ها و بهینه‌سازی فرآیندها استفاده می‌کنند. در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل برای مثال، شرکت جنرال موتورز با استفاده از سیستم هوش مصنوعی پیشرفته‌ای توانسته است از اختلالات زنجیره تأمین ناشی از بلایای طبیعی یا کمبود مواد جلوگیری کند و در سال ۲۰۲۵ حدود ۷۵ توقف تولید را پیش‌بینی و جلوگیری کرده است. این نوع ابتکارات نشان‌دهنده اهمیت هوش مصنوعی در پیش‌بینی و مدیریت بحران‌ها در سطح جهانی است.

بازسازی زنجیره‌های تأمین با تمرکز بر تاب‌آوری و هزینه در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

در سال ۲۰۲۵، بازسازی زنجیره‌های تأمین با تمرکز بر تاب‌آوری و هزینه به یک اولویت استراتژیک برای شرکت‌ها تبدیل شده است. در مواجهه با بحران‌های جهانی، جنگ‌های تجاری و افزایش هزینه‌ها، سازمان‌ها به دنبال ایجاد تعادل بین انعطاف‌پذیری و بهره‌وری اقتصادی هستند. مدل عملیاتی جدیدی به نام «هزینه تاب‌آوری» (Cost of Resilience) مطرح شده است که بر لزوم ساخت شبکه‌های تأمین انعطاف‌پذیر و در عین حال مقرون‌به‌صرفه تأکید دارد. این رویکرد به شرکت‌ها کمک می‌کند تا بدون کاهش حاشیه سود یا سهم بازار، در برابر اختلالات مقاوم بمانند BCG.

برای دستیابی به این هدف، سازمان‌ها به استراتژی‌هایی مانند تنوع‌بخشی به تأمین‌کنندگان، استفاده از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، و بهینه‌سازی لجستیک و حمل‌ونقل روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال Reuters+1، شرکت‌هایی مانند Toro Company و General Motors با استفاده از هوش مصنوعی در سیستم‌های «به‌موقع» (Just-in-Time) خود، توانسته‌اند هزینه‌ها را کاهش دهند و در عین حال تاب‌آوری زنجیره تأمین خود را افزایش دهند. همچنین، بر اساس گزارش KPMG، در سال ۲۰۲۵، رهبران زنجیره تأمین باید هزینه‌کرد خدمات را در سطح جزئی بررسی کنند تا از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند و استراتژی‌های قیمت‌گذاری مؤثرتری اتخاذ کنند.

تغییرات ژئوپلیتیکی و تأثیر آن بر مسیرهای تجاری در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی، مانند جنگ در اوکراین و ناآرامی‌های خاورمیانه، منجر به تغییر مسیرهای تجاری و افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل شده است. به‌عنوان مثال، میانگین مسافت حمل‌ونقل دریایی از ۴۸۳۱ مایل در سال ۲۰۱۸ به ۵۲۴۵ مایل در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است.

در سال ۲۰۲۵، تغییرات ژئوپلیتیکی به‌طور فزاینده‌ای بر مسیرهای تجاری جهانی تأثیر می‌گذارند. افزایش تنش‌ها در مناطق کلیدی، مانند جنگ در اوکراین، درگیری‌های خاورمیانه و تهدیدات در تنگه هرمز، منجر به افزایش عدم‌قطعیت و تغییر در الگوهای تجاری شده است. به‌عنوان مثال، تنگه هرمز که حدود ۲۰٪ از عرضه جهانی نفت را منتقل می‌کند، در معرض تهدید بسته‌شدن قرار گرفته است که می‌تواند تأثیرات قابل‌توجهی بر بازار انرژی و اقتصاد جهانی داشته باشد Wikipedia.

این تغییرات ژئوپلیتیکی باعث شده‌اند که مسیرهای تجاری سنتی، مانند کانال سوئز و تنگه مالاکا، با چالش‌هایی مواجه شوند. برای مقابله با این چالش‌ها، کشورها و شرکت‌ها به دنبال مسیرهای جایگزین و استراتژی‌های جدیدی برای حفظ جریان تجارت جهانی هستند. این تحولات نیازمند توجه دقیق و استراتژی‌های انطباقی از سوی بازیگران جهانی است.

تمرکز بر محیط زیست، اجتماعی و حکومت داری (ESG) روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل:

استراتژی های زیست محیطی، اجتماعی و شرکتی (Environmental, Social, and Corporate Governance) رویکردی است برای ارزیابی میزان فعالیت یک شرکت با تمرکز بر محافظت از محیط زیست، اهداف اجتماعی. و ایفای نقش جهت به حداکثر رساندن سود از طرف سهامداران شرکت. شرکت ها به طور فزاینده ای استراتژی های (ESG) خود را عملیاتی می کنند و از همسویی آن در عملکردهای مختلف تجاری خود اطمینان حاصل می کنند. ESG معیاری برای سنجش عملکرد شرکت ها و ایجاد قابلیت مشاهده زنجیره تامین سرتاسری برای ارزیابی اعتبار پایداری شرکا است. این روند نشان دهنده تاکید فزاینده بر پایداری و مسئولیت شرکت در بازرگانی بین‌الملل است.

بر اساس تحلیل‌های صورت‌گرفته در وب‌سایت Baker Tilly، پنج روند کلیدی در سال ۲۰۲۵ شکل خواهند گرفت که نشان‌دهنده تکامل ESG در سازمان‌ها هستند.

نگرانی از حملات و عدم امنیت سایبری در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل:

در سال ۲۰۲۵، حملات سایبری به زنجیره‌های تأمین به‌طور چشمگیری افزایش یافته و به یکی از تهدیدات اصلی برای امنیت اطلاعات و عملیات تجاری در سطح جهانی تبدیل شده است. بر اساس گزارش‌ها، تعداد حملات سایبری با تأثیر بر زنجیره‌های تأمین در سال ۲۰۲۵ به‌طور میانگین به ۲۶ مورد در ماه رسیده است که دو برابر نرخ مشاهده‌شده در سال ۲۰۲۴ بوده است. این حملات به‌ویژه بر صنایع حساس مانند خودروسازی، خرده‌فروشی و مراقبت‌های بهداشتی تأثیرگذار بوده‌اند.

یکی از نمونه‌های بارز این تهدیدات، حمله سایبری به شرکت Jaguar Land Rover (JLR) در سپتامبر ۲۰۲۵ بود که منجر به توقف کامل تولید در کارخانه‌های بریتانیا و اختلال در زنجیره تأمین این شرکت شد. این حمله که توسط گروه هکری به نام “Rey” انجام شد، حدود ۲۰۰,۰۰۰ کارگر را تحت تأثیر قرار داد و خسارات مالی قابل‌توجهی به همراه داشت.

علاوه بر این، حملات سایبری به تأمین‌کنندگان نرم‌افزار و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات نیز افزایش یافته است. گزارش‌ها نشان می‌دهند که در سال ۲۰۲۵، ۳۰٪ از تمام نقض‌های امنیتی به‌واسطهٔ حملات به تأمین‌کنندگان ثالث رخ داده است که این رقم نسبت به سال گذشته دو برابر شده است. این حملات می‌توانند منجر به افشای داده‌های حساس، اختلال در عملیات تجاری و خسارات مالی هنگفت شوند.

با توجه به این تهدیدات فزاینده، سازمان‌ها نیازمند تقویت زیرساخت‌های امنیتی خود و همکاری نزدیک‌تر با تأمین‌کنندگان برای شناسایی و مدیریت ریسک‌های سایبری هستند. استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی برای شناسایی تهدیدات و آموزش کارکنان در زمینه امنیت سایبری از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری کمک کند.

تغییر مسیر به سوی دوست سپاری (Friend-shoring) و درون سپاری (Onshoring)

بسیاری از سازمان ها در واکنش به اختلالات زنجیره تامین و تنش های ژئوپلیتیکی، تولید را به خانه نزدیک می کنند. دوست سپاری (Friend-shoring) در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل شامل انتقال تولید به مناطق با ثبات ژئوپلیتیکی است، در حالی که درون سپاری (Onshoring) در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل به انتقال تولید به کشور اصلی شرکت اشاره دارد. هدف هر دو استراتژی کاهش خطرات مرتبط با بی ثباتی ژئوپلیتیکی و اختلالات زنجیره تامین است.

مطابق با مقاله‌ای از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، دوست‌سپاری به معنای یکپارچه‌سازی تولید در کشورهای دوست برای کاهش وابستگی به قطعات و اجزای چینی است، در حالی که درون‌سپاری به انتقال تولید به داخل کشور اشاره دارد.

تغییر در الگوهای مصرف و بازارهای نوظهور در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

در سال ۲۰۲۵، تغییرات قابل‌توجهی در الگوهای مصرف و بازارهای نوظهور در حال شکل‌گیری است که ناشی از تحولات اقتصادی، اجتماعی و فناوری است. در این سال، نسل Z به عنوان بزرگ‌ترین و ثروتمندترین نسل در تاریخ شناخته می‌شود و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰، هزینه‌های جهانی آن به ۱۲.۶ تریلیون دلار برسد که حدود ۱۸.۷٪ از کل هزینه‌های جهانی را تشکیل می‌دهد.

این نسل که به‌عنوان دیجیتال نیتیو شناخته می‌شود، تأثیر زیادی بر بازارهای آنلاین، به‌ویژه در دسته‌بندی‌هایی مانند بهداشت و زیبایی دارد. آن‌ها همچنین نگرانی‌های بیشتری در مورد پایداری محیطی، تنوع و منبع‌یابی اخلاقی دارند، اگرچه قیمت و کیفیت همچنان عوامل مهمی هستند. جالب توجه است که ۵۶٪ از هزینه‌های نسل Z در بازارهای نوظهور پیش‌بینی می‌شود که نشان‌دهنده رشد مصرف در این مناطق است. Investopedia

در سطح جهانی، برندها به‌منظور پاسخ‌گویی به این تغییرات، استراتژی‌های خود را به سمت بازارهای نوظهور متمرکز کرده‌اند. برای مثال، شرکت H&M به‌دلیل کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده در ایالات متحده و اروپا، استراتژی رشد خود را به سمت بازارهایی مانند برزیل و هند تغییر داده است. این شرکت در آگوست ۲۰۲۵ اولین فروشگاه خود را در سائوپائولو افتتاح کرده و برنامه‌هایی برای گسترش در ریو دو ژانیرو و سایر شهرها تا سال ۲۰۲۶ دارد.

بر اساس گرارش رویترز هند نیز به‌عنوان هدف اصلی برای برند لوکس خود، Cos، در نظر گرفته شده است که قصد دارد فروشگاهی در دهلی افتتاح کند و محصولات لوکس مقرون‌به‌صرفه ارائه دهد. این تمرکز بر بازارهای نوظهور در حالی است که H&M در حال کاهش فروشگاه‌های خود در بازارهای بالغ است. این تغییرات در الگوهای مصرف و تمرکز بر بازارهای نوظهور، نیازمند استراتژی‌های نوآورانه و تطبیق‌پذیر از سوی برندها است تا بتوانند با تغییرات سریع در ترجیحات مصرف‌کنندگان و شرایط اقتصادی در این مناطق همگام شوند.

پذیرش سریع فناوری در زنجیره‌های تأمین در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

در سال ۲۰۲۵، پذیرش سریع فناوری در زنجیره‌های تأمین به‌عنوان یک عامل کلیدی در افزایش تاب‌آوری، کارایی و رقابت‌پذیری سازمان‌ها مطرح شده است. تحول دیجیتال در این حوزه با استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء (IoT)، رباتیک و تحلیل داده‌های زمان واقعی، به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا به‌طور مؤثرتری با چالش‌های جهانی مانند بحران‌ها، نوسانات بازار و اختلالات لجستیکی مقابله کنند. مطالعات نشان می‌دهند که استفاده از ابزارهای دیجیتال، مانند تحلیل پیش‌بینی‌کننده، به‌طور قابل‌توجهی هزینه‌های زنجیره تأمین را کاهش داده و همکاری با شرکای تجاری را بهبود می‌بخشد. PwC

برای نمونه، بر اساس گزارش بیزینس اینسایدر،  شرکت جنرال موتورز با استفاده از سیستم هوش مصنوعی پیشرفته‌ای توانسته است از اختلالات زنجیره تأمین ناشی از بلایای طبیعی یا کمبود مواد جلوگیری کند و در سال ۲۰۲۵ حدود ۷۵ توقف تولید را پیش‌بینی و جلوگیری کرده است. همچنین، استارباکس با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و واقعیت افزوده، سیستم شمارش موجودی خود را در بیش از ۱۱,۰۰۰ فروشگاه در آمریکای شمالی پیاده‌سازی کرده است که منجر به افزایش دقت موجودی و بهبود تجربه مشتریان شده است.

این تحولات نشان‌دهنده اهمیت روزافزون فناوری در بهینه‌سازی عملیات زنجیره تأمین و انطباق با نیازهای بازار جهانی است. سازمان‌ها باید با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و توسعه مهارت‌های دیجیتال در نیروی کار خود، آمادگی لازم برای مواجهه با چالش‌های آینده را کسب کنند.

ظهور مدل‌های تجاری جدید و تخصص‌های مقطعی در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

پذیرش تجزیه و تحلیل داده های زمان واقعی در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

کسب و کارها به طور فزاینده ای از تجزیه و تحلیل داده های فوری برای پیش بینی و پاسخ به نوسانات تقاضا استفاده می کنند. در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل این فرایند به تصمیم گیری آگاهانه در مورد تولید و مدیریت زنجیره تامین، تضمین ثبات و کارایی عملیاتی کمک می کند.

شتاب سرمایه گذاری در فناوری در روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل

بعنوان یکی از روندهای نوظهور بازرگانی بین‌الملل، سرمایه گذاری در استراتژی های تحول دیجیتال مبتنی بر فضای ابری در حال افزایش است. سازمان‌ها بر روی استفاده از فناوری برای کاهش نگرانی‌ها در مورد فشارهای تورمی و رکود اقتصادی، با تاکید بر افزایش زنجیره تامین و قابلیت‌های عملیاتی تمرکز می‌کنند.

طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ده فناوری برتر که تجارت بین‌الملل را تغییر خواهند داد، شامل اینترنت اشیا، پرداخت‌های دیجیتال و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک هستند که به سرعت در حال تحول‌اند. ​

سایر مقالات مرتبط با بازرگانی بین‌الملل

• سیاست ها و مقررات بازرگانی بین‌الملل
• پرداخت در بازرگانی بین‌الملل
• قراردادهای بازرگانی بین‌الملل
• بازیگران کلیدی بازرگانی بین‌الملل
• پیامدهای بازرگانی بین‌الملل
• اصطلاحات پرکاربرد بازرگانی
• اصطلاحات بازرگانی خارجی

خدمات آموزشی و مشاوره‌ای 121TRD شامل:

• آموزش تخصصی بازرگانی بین‌الملل (صادرات، واردات، ترخیص کالا، قراردادهای تجاری)
• مشاوره استراتژیک در حوزه تجارت جهانی (تحلیل بازار، استراتژی قیمت‌گذاری، مذاکره بین‌المللی)
• برگزاری دوره‌های جامع اینکوترمز و حمل‌ونقل بین‌المللی
• راهنمایی در فرآیندهای گمرکی و تنظیم اسناد تجاری
• تحلیل ریسک و ارائه راهکارهای بیمه و مالی در تجارت بین‌الملل

جهت تعیین وقت مشاوره بازرگانی بین‌الملل با ما در تماس باشید.