نظریه مدیریت دانش (Knowledge Management Theory) یک رویکرد استراتژیک است که برای مدیریت دانش سازمان استفاده می‌شود. این نظریه بر این اصل تکیه دارد که دانش به عنوان یک منبع استراتژیک در سازمان‌ها در نظر گرفته می‌شود و مدیران باید برای جمع‌آوری، سازماندهی، ذخیره، به اشتراک گذاری و استفاده از دانش، فرآیندها و سیستم‌هایی را توسعه دهند.
هدف اصلی نظریه مدیریت دانش
هدف اصلی نظریه مدیریت دانش، ایجاد یک محیط سازمانی است که امکان ایجاد، انتقال و بهره‌برداری از دانش را تسهیل کند. این نظریه توجه خاصی به فرآیندهای اجتماعی و فن‌آوری‌های اطلاعاتی دارد که از طریق آن‌ها دانش در سازمان ایجاد و به اشتراک گذاشته می‌شود. به عنوان مثال، در نظریه مدیریت دانش، ابزارها و تکنیک‌هایی مانند بانک‌های دانش، سیستم‌های مدیریت محتوا، شبکه‌های اجتماعی سازمانی، جلسات تبادل دانش و آموزش‌های داخلی به کار گرفته می‌شوند. این ابزارها سازمان را در جمع‌آوری و ثبت دانش، به اشتراک گذاشتن تجربیات، ارتقاء یادگیری سازمانی و ایجاد ارتباطات دانش بین افراد و واحدهای سازمانی، تقویت می‌کنند.
یکی از مفاهیم مهم در این نظریه، ایجاد زنجیره ارزش دانش است. این زنجیره شامل مراحلی مانند تولید، ثبت، سازماندهی، انتشار، دسترسی و استفاده از دانش است. با توجه به این زنجیره، سازمان‌ها می‌توانند فرآیندها و سیستم‌هایی را طراحی کنند که امکان تبادل دانش بین اعضای سازمان، جریان دانش در سازمان و استفاده بهینه از دانش را فراهم کنند.
نظریه مدیریت دانش به مدیران کمک می‌کند تا از دانش سازمان بهره‌برداری کنند و از طریق ایجاد یک فرهنگ دانش‌محور، یادگیری سازمانی را ترویج دهند. این نظریه بر توانایی سازمان برای جمع‌آوری و استفاده از دانش دارتباطات بین اعضای سازمان و ایجاد ارتباطات بین اعضای سازمان و بیرون از سازمان تأکید می‌کند. همچنین، نظریه مدیریت دانش به مدیران امکان می‌دهد تا با تحلیل و مدیریت دانش، تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات خود را بهبود بخشند و عملکرد سازمان را بهبود ببخشند. در نتیجه، نظریه مدیریت دانش به عنوان یک رویکرد استراتژیک و سازمانی، به مدیران کمک می‌کند تا دانش سازمان را بهبود دهند، یادگیری سازمانی را ترویج دهند و به دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمان کمک کنند.
تاریخچه:
- ریشه در دهه 1980 میلادی دارد.
- از disciplines مختلفی مانند علوم کامپیوتر، مدیریت، روانشناسی و فلسفه نشأت گرفته است.
پیشگامان:
- پیتر دراکر
- ایچ. توماس جانسون
- کارل ویگ
- نانسی دیلون
کاربرد در مدیریت:
- جمع‌آوری، سازماندهی و ذخیره‌سازی دانش
- به اشتراک‌گذاری دانش در بین کارکنان
- خلق دانش جدید
- استفاده از دانش برای بهبود عملکرد سازمان
مزایای:
- افزایش کارایی و بهره‌وری
- ارتقای خلاقیت و نوآوری
- بهبود تصمیم‌گیری
- افزایش رضایت و تعهد کارکنان
- ایجاد مزیت رقابتی
معایب:
- فرآیندی پیچیده و زمان‌بر
- نیاز به فرهنگ سازمانی مناسب
- نیاز به زیرساخت‌های فناورانه
- مقاومت در برابر تغییر
محدودیت‌ها:
- عدم انطباق با all نوع سازمان‌ها
- عدم کارایی در محیط‌های پویا و غیرقابل پیش‌بینی
- نیاز به منابع و تخصص کافی
مثال:
- شرکت مایکروسافت و پایگاه دانش آنلاین آن
تئوری‌های مرتبط:
- تئوری یادگیری سازمانی
- تئوری سرمایه انسانی
- تئوری مدیریت ارتباطات